Par Annie Dufour
Le corpus des actes des évêques de Laon antérieurs à 1151 comprend sept actes destinés à l’abbaye de Bucilly, émanant tous de Barthélemy de Joux et portant des dates comprises entre 1113 et 1148. J’étudierai ici trois d’entre eux, qui datent du début de l’épiscopat, et présentent des caractéristiques communes. Ce sont les numéros 63, 85 et 88 du corpus. Ils sont édités ci-dessous :
63
1113.- Laon
Barthélemy notifie l’accord passé entre l’abbaye de Bucilly et Roger, fils d’Ingobrand de Pierrepont, qui exerce l’avouerie sur les hommes de l’abbaye résidant sur le terroir de Pierrepont, relativement à l’avouerie de l’alleu de Cuirieux, autrefois donné à ladite abbaye par son fondateur Elbert, comte de Vermandois.
A. Original perdu.
B. Copie du XIIIe s, cartulaire de l’abbaye de Bucilly, BnF, lat. 10121, fol. IX, avec le titre rubriqué « Privilegium domini Bartholomei, Laudunensis episcopi, de advocatia de Cuirues ».
a. Barthélemy, Bucilly, p. 117, d’après B.- b. D. Misonne, « Eilbert de Florenne. Histoire et légende, La geste de Raoul de Cambrai », dans Recueil de travaux d’histoire et de philologie, 4e série, t. 35, Louvain, 1967, p. 126, annexe n° 5, d’après a.- c. Depoin, Saint-Martin-des-Champs, t. II, n° 220, d’après B.
INDIQUÉ : Florival, p. 275, n° 2.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Ne res digne relatu temporis curriculo depereant et a memoria decidant, scripto retinente posteros certificare prisca patrum consuevit sagacitas. Eapropter ego Bartholomeus, Dei gratia Laudunensium episcopus, notum fieri volumus tam futuris quam presentibus quod Ingobrandus, dominus de Petroponte, advocatiam hominum Sancti Petri Buciliencis ecclesie in territorio de Petroponte manentium, non satis rationabiliter aliquandiu tenuit, quam nullus predecessorum suorum antea tenuerat. Sed post eum, Rogero filio ejus denominate, permissu nostro et curie nostre consilio, ipsa Buciliensis ecclesia eandem advocatiam concessit, tum propter ipsorum indignam rusticorum repugnationem, tum propter nobilium circummanentium nimiam erga eos feritatem, ita tamen quod ipse advocatus non prosequetur eos extra territorium de Petreponte. Et quia alodium de Cuiriex a pie memorie Elberto, Viromandensi comite, predicte ecclesie fundatore, eidem ecclesie liberaliter collatum fuerat, hanc preter advocatum ecclesia detinuit in eodem alodio et habuit dignitatem, omnes legitimos redditus, bannum, sanguinem et justiciam, terram et nemus incolis ad excolendum distribuere. Et sicut libertatem et habet et habuit distribuendi, sic succedente tempore seu per elemosinam seu per redemptionem vel etiam forisfactum habebit recipiendi. Advocato vero dum advocabitur dumtaxat, concessit terciam partem de commisso de aliquo sibi resistente. Preterea si quid incole sine ulla reclamatione ad ecclesiam facta de suo vellent ei dare sine offensa ecclesie, poterit accipere. Advocatus nichilominus concessit ecclesie omnem vicinitatem terre sue, wionagium, theloneum et pasturas et si quid etiam de feodo suo rationabiliter ulterius acquirere posset ; mesi etiam, quos rustici diu injuste reclamaverant, tam curie nostre consilio quam multorum nobilium judicio, rei veritate subtiliter examinata coram nobis adjudicati sunt ecclesie. Marco quoque domino de Veele sicut et predecessoribus suis fecerat permisit ecclesia accipere Corneias ab incolis de Cuiriex, eo quod tam curtis ejusdem ecclesie sita ad Cuiriex quam homines ejusdem ville omnem vicinitatem et pasturas haberent in territorio de Veele. Ut autem hujus pagine tenor perpetuum illibatumque vigorem obtineat, sigilli nostri impressione et testium subscriptione roborari dignum duximus et in eos qui perturbare presumpserint, nisi resipuerint et ad condignam satisfactionem venerint, anathematis sententiam promulgamus. Signum domni Bartholomei, episcopi, qui hoc scriptum fieri jussit. S. Guidonis, decani et archidiaconi. S. Radulphi, archidiaconi. S. Bliardi, cantoris. S. Roberti, decani Sancti Johannis. S. Gaufridi, cantoris. S. Clarenbaldi de Roseito. S. Erlberti, vicedomini. S. Nicholai, castellani. S. Bliardi de Ercri. S. Marci de Veele. S. Odonis de Abbatia. S. Bartholomei de Boumont. S. Rogeri de Bolonia. Actum apud Laudunum, anno incarnati Verbi M°C°XIII°. Ego Radulphus, cancellarius Sancte Marie Laudunensis ecclesie, relegi et subscripsi.
Continuer la lecture de « Trois actes faux de l’abbaye de Bucilly attribués à Barthélemy de Joux, évêque de Laon »